Znieczulenie

Znieczulenie, zwane również anestezją, to zjawisko przerwania przewodzenia impulsów nerwowych z komórek receptorowych i eferentnych do komórek efektorowych, które umożliwia bezpieczne i bezbolesne dla pacjenta przebycie operacji czy innego nieprzyjemnego lub bolesnego zabiegu medycznego. Anestezjolog to lekarz, który odpowiada za znieczulenie pacjenta. Często jednak zajmują się tym lekarze innych specjalizacji – ma to miejsce np. przy znieczuleniu stomatologicznym u dentysty.

Znieczulenie – historia

W starożytności środki znieczulające były sporządzane z ziół, np. opium i marihuany. W 1800 roku, za sprawą badań brytyjskich chemików, zostały stwierdzone znieczulające właściwości podtlenku azotu. Pierwszym lekarzem, który wykorzystał te właściwości gazu, był amerykański dentysta Horace Weels. W 1844 roku, podczas zabiegu ekstrakcji zęba u młodego pacjenta, zastosował podtlenek azotu, ale mężczyzna w czasie zabiegu krzyczał nie z bólu, lecz przerażenia, co doprowadziło do negatywnej oceny tej metody. W 1831 roku odkryto chloroform, którego skuteczność została potwierdzona w roku 1847. Pierwsza skuteczna operacja pod narkozą została przeprowadzona w 1847 roku przez chirurga Nikolaja Pirogowa.

Znieczulenie miejscowe

Znieczulenie miejscowe nazywane jest także znieczuleniem regionalnym oraz przewodowym. Jest to metoda blokowania bólu ostrego lub przewlekłego, polegająca na odwracalnym przerwaniu przewodnictwa nerwowego w pniach nerwowych. W przeciwieństwie do środków znieczulenia ogólnego nie wpływa na świadomość i pracę mózgu. Znieczulenie miejscowe najczęściej wykorzystywane jest podczas zabiegów chirurgicznych, stomatologicznych, okulistycznych, przy porodzie oraz w metodach diagnostycznych. Stosuje się je wraz ze środkami obkurczającymi naczynia krwionośne, co ma na celu zmniejszenie ich wchłaniania do krwiobiegu, czyli przedłużenie działania miejscowego.

Znieczulenie ogólne

Znieczulenie ogólne to kontrolowane, czasowe, odwracalne, całkowite usunięcie bólu, świadomości oraz odruchów obronnych pacjenta. Od chwili zastosowania eteru, nazywane narkozą. Polega na czasowym zahamowaniu czynności ośrodkowego układu nerwowego, przy jednoczesnym utrzymaniu funkcji ośrodków podtrzymujących życie. W taki stan wprowadza się pacjenta przed bolesnymi operacjami i zabiegami, np. operacjami chirurgicznymi i nastawianiu kości, choć zdarzają się również znieczulenia zęba m.in. przed trudnymi ekstrakcjami.